Enkele weken geleden trok Fedasil instructies in waardoor verschillende groepen verzoekers om internationale bescherming (asielzoekers) sinds begin dit jaar geen opvang kregen en waartegen wij een beroep indienden bij de Raad van State. Vandaag zegt de rechtbank van eerste aanleg dat de Belgische staat het recht op opvang van asielzoekers miskent door hen niet direct op te vangen nadat zij hun nood aan bescherming uiten via het online afsprakenformulier van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).
Klein kasteeltje, december 2018
Door de coronamaatregelen moeten mensen die asiel willen aanvragen in ons land sinds 3 april 2020 eerst via een online formulier een afspraak maken met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Dan krijgen ze een e-mail met een afspraak. Pas met die afspraak mogen ze naar het aanmeldcentrum gaan.
Tussen het invullen van het online formulier en de afspraak bij DVZ krijgen ze geen opvang. Nochtans hebben ze daar wel recht op.
In de praktijk duurt het enkele dagen tot weken en in sommige gevallen zelfs maanden voor ze een afspraak krijgen. Ook gezinnen met kinderen, alleenstaande vrouwen en mannen met medische problemen en trauma’s komen daardoor op straat en in zeer precaire situaties terecht. Waar het zo goed als onmogelijk is om de coronapreventiemaatregelen te respecteren.
Zo’n situatie is onaanvaardbaar en onwettig. Volgens het Europees en Belgisch recht hebben asielzoekers recht op opvang van zodra ze hun nood aan internationale bescherming kenbaar maken. Zelfs als dit vanwege de gezondheidscrisis niet meteen spontaan en fysiek aan het aanmeldcentrum zelf kan, is het invullen van het online formulier voldoende om hun vraag om bescherming te begrijpen.
Veroordelingen Fedasil
Fedasil is de laatste maanden al honderden keren veroordeeld door arbeidsrechtbanken om asielzoekers in afwachting van hun afspraak bij DVZ direct op te vangen. Volgens de rechters kan de achterstand die bij DVZ door de coronamaatregelen is opgebouwd niet verhaald worden op de mensen zelf, die duidelijk asielzoekers zijn en daarom recht hebben op een menswaardige en aangepaste opvang in afwachting van een beslissing in hun asielprocedure.
Sinds het begin van de coronacrisis hebben we de Staatssecretaris bevoegd voor asiel en migratie, Maggie De Block, Fedasil en DVZ meerdere keren aangesproken over de onhoudbare situatie. Maar er kwam geen oplossing. Ook niet nadat we de Belgische staat en Fedasil officieel in gebreke stelden. Hierdoor zagen we ons genoodzaakt samen een collectief beroep in te dienen. Dat beroep hebben we nu gewonnen.
Onmenselijke behandeling
Het huidige systeem komt in de praktijk neer op een asielquotum: het aantal asielaanvragen per dag wordt beperkt in functie van de capaciteit van DVZ en Fedasil. Dat is niet alleen in strijd met het recht op opvang maar ook het recht om internationale bescherming te vragen. Het opvangnetwerk staat onder druk als gevolg van een jarenlang slecht beheer en ondoordacht afbouwbeleid door de bevoegde Staatssecretarissen, en kan niet verweten worden aan de mensen op de vlucht zelf.
Wij eisen dat de overheid onmiddellijk het beleid stopzet dat nu door de rechtbank onwettig is verklaard, en dat ze direct opvang biedt aan mensen die via het afsprakenformulier kenbaar maken dat ze nood hebben aan bescherming. Wij kunnen als burgers niet aanvaarden dat de overheid steeds opnieuw onwettige maatregelen aanneemt die de rechten van mensen op de vlucht met de voeten treden. België moet een opvangbeleid voeren dat het Europees en Belgisch recht respecteert en dat vertrekt vanuit de rechten van mensen op de vlucht.
Manuelle Fettweis en Mathilde Têcheur, juristen van SISA (sociaal-juridisch dienst)
Ondertekenaars
CIRÉ, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, ADDE (Association pour le droit des étrangers), Avocats.be, NANSEN, ORBIT vzw, Ligue des droits humains, CAW Brussel, Service droit des jeunes de Bruxelles, Plateforme citoyenne de soutien aux réfugiés
Perscontact
Charlotte Vandycke – Vluchtelingenwerk Vlaanderen – 0494 41 10 67
