Als er vandaag een gevaar dreigt bij ons in Europa en in de Verenigde Staten, dan komt dat zonder twijfel van extreemrechts. En niet van de andere kant.
Gepubliceerd in La Libre op 4 februari 2025
Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik heb een knoop in mijn maag. Een kleine knoop die de afgelopen jaren, maanden en dagen steeds groter is geworden. Een knoop gevormd door angst, groeiende bezorgdheid en woede. Toch kan ik u verzekeren, er schuilt geen greintje geweld in mijn diepste wezen.
Toen La Libre mij vroeg om deze column te schrijven, werd mij gevraagd om “een duidelijke stelling in te nemen”. Niet eenvoudig als je een absolute voorstander bent van nuance in een wereld waarin die steeds zeldzamer wordt. Maar goed, deze keer hoef ik me niet te forceren: nuance mag de vuilbak in!
Waarom deze uitbarsting? Simpelweg omdat de situatie ernstig is en nog erger kan worden als we blijven wegkijken, of erger nog, onze ogen met een vals gevoel van geruststelling openen, waar we ze juist wijd van schrik zouden moeten opensperren. Ik overdrijf niet, geloof me!
Vrijheid
Ik ben geen politicoloog, geen historicus en geen zelfverklaarde expert in welk domein dan ook. Ik schrijf als burger. Een burger die altijd tevreden is geweest om zijn stemrecht uit te oefenen in een democratisch land waar vrijheid en respect voor fundamentele rechten van iedereen absolute waarden zijn. Gelukkig hoeven we de verleden tijd nog niet te gebruiken.
Hier is een op het eerste gezicht onschuldige zin die ik op een bekend sociaal netwerk las: “Trump maakt me bang. Maar is het democratisch om te protesteren tegen iemand die democratisch verkozen is?“. Maar natuurlijk niet, meneer, uw redenering is kort maar onaantastbaar. De Amerikanen hadden een keuze, van de voorverkiezingen tot de verkiezingsdag. Alles is in orde, niets heeft de zogenaamde oudste democratie ter wereld verstoord.
Bergen dollars, leugens die de ene nog grotesker dan de andere zijn, beledigingen, fake news bij de vleet, dat is allemaal bijzaak. En nog meer misschien het feit dat de nieuwe bewoner van het Witte Huis een veroordeelde crimineel is. Zoals een van onze ministers ooit zei: “Alles is in orde.”
Stevig naar stuurboord!
Laat de Amerikanen in hun euforie baden, dat is hun zaak. Nou ja, bijna. Hier in Europa gaat ook alles goed. Het regent wat te veel, de prijzen stijgen, Oekraïne ligt niet ver weg, niets om van wakker te liggen. Politiek draait alles op wieltjes. Laten we willekeurig enkele voorbeelden nemen: in Italië, zoals een vriend me onlangs zei, doet Georgia Meloni goed werk met twee gastvrije partijen, Fratelli d’Italia en de Lega. In Oostenrijk leidt de sympathieke Herbert Kickl van de FPÖ de dans. In Duitsland (ja, in Duitsland!) hebben de conservatieven zich aangesloten bij de AfD om een wet goed te keuren die het migratiebeleid verstrengt. In Nederland, Finland en Slowakije zit extreemrechts in de regering. In Frankrijk nadert Le Pen het Élysée. En laten we uiteraard de onnavolgbare Viktor Orban niet vergeten, een eersteklas democraat.
Laten we een kat een kat noemen. Een extremist een extremist. Als er vandaag een gevaar is bij ons in Europa en in de Verenigde Staten, dan komt dat zonder twijfel van extreemrechts. En niet van de andere kant! Laten we stoppen met extreemlinks en extreemrechts systematisch op dezelfde weegschaal te leggen. Intellectueel en historisch kunnen we erover discussiëren, maar politiek en eerlijk gezegd, beweren dat extreemlinks momenteel een bedreiging vormt bij ons, is een leugen, of zelfs een bewuste manipulatie. Wat stelt het voor?
Daarentegen, in de taal en standpunten van sommigen, wijst alles op een voortdurende en soms onbewuste verschuiving naar de uiterste rechterflank. Dus ja, ik ben bezorgd, ja, ik ben boos, ja, ik ben bang. De dreiging is reëel. Het evenwicht tussen links en rechts is gezond voor een democratie. Voeg er het woord “extreem” aan toe, zelfs in bedekte termen, en het loopt fout af.
Daarom, naast het feit dat ze me vandaag niet verontrust, zeg ik “Leve extreemlinks”. Ik stem er niet voor, maar ik hoor er nog steeds woorden als solidariteit en rechtvaardigheid voor iedereen. Laten we eindigen met deze prachtige leuze: “Vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid”.